Akcja Katolicka

Akcja Katolicka jest stowarzyszeniem katolików świeckich, którzy w zorganizowanej formie ściśle współpracują z hierarchią kościelną w realizacji ogólnego celu apostolskiego Kościoła.

Program

W codziennym zaangażowaniu Akcja Katolicka kieruje się zasadami: widzieć, oceniać, działać. Nie jest to zatem grupa stricte modlitewna a skupiającą się na obserwowaniu i reagowaniu tam, gdzie potrzebna jest naprawa, pomoc, usprawnienie albo wprowadzenie dodatkowych form ewangelizacji.

Zgodnie z charyzmatem Stowarzyszenia podstawowym terenem jego działalności jest parafia, dopiero potem teren diecezji i kraju w zależności od konkretnych potrzeb. Członkowie Akcji Katolickiej we współpracy z hierarchią włączają się aktywnie w liczne dzieła ewangelizacyjne. Akcja uaktywnia licznych świeckich w budowaniu Kościoła Chrystusowego i realizacji jego misji apostolskiej, wskutek czego mogą oni „czynić obecnym i aktywnym Kościół w takich miejscach i takich okolicznościach, gdzie jedynie przy ich pomocy stać się on może solą ziemi”.

Historia Akcji Katolickiej

Przemiany cywilizacyjne na przełomie wieków XIX i XX, prócz niewątpliwych korzyści, wywołały też wiele negatywnych zjawisk. Już na początku wieku XX pojawiły się trudności społeczne, polityczne i gospodarcze. Głównym złem tych czasów było usiłowanie odrzucenia Boga, wykluczenie Jego prawa z życia społeczno-politycznego i gospodarczego wielu narodów. Sprzyjały temu prądy oświecenia, sekularyzmu i liberalizmu – przyjazne indywidualizmowi, który prowadził do odrzucenia zasad moralnych w życiu osobistym i społecznym. Nic więc dziwnego, że papież Pius X za najważniejszą sprawę uznał przywrócenie światu Boga i Jego prawa. Już w encyklice inauguracyjnej ogłosił, że jego głównym pragnieniem jest „instaurare omnia in Christo” (odnowić wszystko w Chrystusie). Ojciec Święty wykluczał jakiekolwiek kompromisy ze światem, które pozbawiają Boga właściwego Mu miejsca w życiu społecznym. W tym też celu zainicjował w Kościele ruch, któremu nadał imię „Akcja Katolicka”. W encyklice „Il fermo propositio” wyłożył zasady teologiczne i organizacyjne Akcji Katolickiej.

Jego następca, papież Pius XI, powołał w 1922 r. Akcję Katolicką jako organizację religijno-społeczną. Formację tę, angażującą ludzi świeckich, pojmował jako „przedłużenie ramienia apostolatu hierarchicznego”. Pełne ramy organizacyjne sformułował Papież w encyklice Ubi arcato Dei, a następnie ogłosił encyklikę O Akcji Katolickiej. Celem Akcji Katolickiej, według Piusa XI, było odnowienie życia katolickiego w rodzinie i społeczeństwie przez chrystianizację wszystkich dziedzin życia.

W Polsce Akcja Katolicka została założona w czasie obrad Konferencji Episkopatu Polski w dniach 28-30 września 1930 r. w Poznaniu. Statut polskiej AK zatwierdził papież Pius XI 27 listopada 1930 r. Patronem Akcji Katolickiej w Polsce obrano św. Wojciecha, a główną uroczystość wyznaczono na święto Chrystusa Króla. Do wybuch II wojny światowej Akcja Katolicka w Polsce liczyła około 750 tysięcy członków.

Po zakończeniu działań wojennych ówczesne komunistyczne władze zakazały działalności Akcji Katolickiej w Polsce. Dopiero po 1989 r. w kraju zaistniały warunki sprzyjające jej reaktywacji. Impulsem do takiej decyzji były słowa papieża Jana Pawła II skierowane do biskupów polskich podczas wizyty ad limina apostolorum (dosł. u progów apostolskich) 12 stycznia 1993 r.: „Niezastąpionym środkiem formacji apostolskiej świeckich są organizacje, stowarzyszenia i ruchy katolickie. Wśród nich szczególne miejsce zajmuje Akcja Katolicka, która kiedyś w Polsce była tak żywa i przyniosła tyle wspaniałych owoców. Trzeba więc, aby na nowo odżyła. Bez niej bowiem infrastruktura zrzeszeń katolickich w Polsce byłaby niepełna”. Pierwsze Diecezjalne Instytuty Akcji Katolickiej i Parafialne Odziały zaczęły powstawać w trzy lata po historycznym spotkaniu polskich biskupów z Janem Pawłem II.

Akcja Katolicka w Prowincji Gdańskiej

W Prowincji Gdańskiej Akcja Katolicka działa obecnie w 3 parafiach: w Elblągu, Gdyni i Koszalinie.